Ομιλία στην Κυριακή της Ορθοδξίας

(Α΄ Νηστειών)

       
Σήμερα, αγαπητοί ἀδελφοί, είναι η αγία Κυριακή της Ορθοδοξίας, μία από τις πενήντα δύο Κυριακές του έτους πού ονομάζεται Κυριακή της Ορθοδοξίας.

Φαντάζομαι ότι όλοι μας, λίγο έως πολύ,

γνωρίζουμε γιατί αυτή η Κυριακή ονομάζεται έτσι. Ωστόσο να αναφέρουμε επιγραμματικά ότι λέγεται Κυριακή της Ορθοδοξίας, γιατί γιορτάζουμε την αναστήλωση των αγίων Εικόνων και τον θρίαμβο της Ορθοδόξου Πίστεως κατά της φοβερής αιρέσεως των Εικονομάχων, των αιρετικών δηλαδή εκείνων που δεν εδέχοντο να τιμούν τις άγιες Εικόνες. Για εκατό και πλέον χρόνια διαταράχθηκε η Εκκλησία με διωγμούς από κακοδόξους εικονομάχους. Πρώτος υπήρξε ο αυτοκράτορας Λέων ο Ίσαυρος και τελευταίος ο Θεόφιλος, άνδρας της αγίας Θεοδώρας, η οποία μετά το θάνατο του συζύγου της ανέλαβε την εξουσία και στερέωσε πάλι την Ορθοδοξία μαζί με τον Πατριάρχη Μεθόδιο. Η Βασίλισσα Θεοδώρα διακήρυξε δημόσια ότι ασπαζόμεθα τις Εικόνες, όχι λατρευτικά, ούτε ως Θεούς, αλλά ως εικόνες των αρχετύπων. Την πρώτη Κυριακή των νηστειών το έτος 843, η Θεοδώρα μαζί με το γιο της αυτοκράτορα Μιχαήλ, λιτάνευσαν και αναστήλωσαν τις άγιες εικόνες μαζί με τον κλήρο και το λαό. Από τότε εορτάζομε κάθε χρόνο την ανάμνηση αυτού του γεγονότος γιατί καθορίσθηκε οριστικά ότι δεν λατρεύουμε τις Εικόνες, αλλά τιμούμε και δοξάζουμε όλους τους Αγίους που εικονίζουν και λατρεύουμε μόνο τον εν Τριάδι Θεό. Τον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα και κανένα άλλο είτε Άγιο είτε Άγγελο.

Μεγάλη και ἁγία Κυριακή. Κυριακή, κατά την οποία ἑορτάζεται η νίκη τῆς Ὀρθοδοξίας ἐναντίον κάθε ψεύδους, ἐναντίον κάθε ἀναλήθειας, ἐναντίον κάθε αἱρέσεως, ἐναντίον κάθε ψευδοθεοῦ· νίκη τῆς Ορθοδοξίας ἐναντίον κάθε ψευδούς διδασκαλίας, εναντίον κάθε ψευδούς φιλοσοφίας, επιστήμης, πολιτισμού, εικόνος. Αγία νίκη τῆς Ορθοδοξίας. Και αυτό σημαίνει ἁγία νίκη τῆς Παναληθείας.

Ποιός όμως είναι η Παναλήθεια σε αυτόν τον κόσμο; Ποιός είναι η Αλήθεια σε αυτόν τον κόσμο; Αυτός που είπε για τον εαυτό Του: Εγώ ειμί η αλήθεια! Ο Ιησούς Χριστός.

Ο Θεός εν σαρκί. Να, αυτή είναι η Αλήθεια στον γήινο κόσμο μας, αυτή είναι η αλήθεια για τον άνθρωπο. «Θεός εφανερώθη εν σαρκί». Ο Κύριος Ιησούς Χριστός έλαβε σώμα, ώστε με το σώμα μας να ειπή σε εμάς τους ανθρώπους τι είναι αλήθεια, πώς ζη κανείς εν ἀληθεία, πώς πεθαίνει γι’ αυτήν, και πώς δι’ αυτής ζη αιωνίως. O Χριστός συνεκέντρωσε όλες τίς αλήθειες και μας έδωσε τήν Παναλήθεια της Ορθοδοξίας.

Όταν ο Θεός κατέβηκε σε αυτόν τον κόσμο, ο Κύριος Ιησούς Χριστός, Αυτός έγινε ορατός για μάς τους ανθρώπους. Ο Θεός έγινε ορατός. Και εμείς βλέποντάς Τον, στην πραγματικότητα βλέπουμε τον Ζώντα Θεό. Αυτός είναι η ζώσα Εικών του Θεού στον κόσμο.

Διαφυλάσσοντας τήν ζώσα Εικόνα του Θεού σε αυτόν τον κόσμο, η Ορθόδοξος Εκκλησία διεφύλαξε τόν άνθρωπο, διεφύλαξε τον Χριστό ως άνθρωπο. Ο ίδιος ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να βρη σ’ εμάς τους ανθρώπους την θεία Εικόνα, την ζώσα θεία Εικόνα, την οποία εμείς αμαυρώσαμε με τις αμαρτίες και τα πάθη, την παραμορφώσαμε, την καταξέσαμε όλη με την αμαρτωλή ζωή μας.

Οπως λέγεται στους θαυμάσιους εκκλησιαστικούς ύμνους, ο Κύριος κατέβηκε σε αυτόν τον κόσμο, έγινε άνθρωπος, «ίνα την εαυτού αναπλάσῃ Εικόνα», να ανακαινίσῃ την Ιδική Του Εικόνα στον άνθρωπο· «φθαρείσαν τοις πάθεσι», που εφθάρη δηλαδή με τα ελαττώματά μας και με τις αμαρτίες μας, και ο άνθρωπος έγινε μία παραμορφωμένη, μία δύσμορφη, εικόνα του Θεού. Και ο Θεός, κατεβαίνοντας σε αυτόν τον κόσμο σαν καθαρή, ολοκάθαρη Εικόνα του Θεού, ως Θεός, έδειξε τι είναι ο άνθρωπος, τι είναι ο τέλειος άνθρωπος, πώς πρέπει νά είναι ο άνθρωπος σε αυτόν τον κόσμο.

Πώς πρέπει να είναι ο άνθρωπος σε αυτόν τον κόσμο;

Εμείς σε αυτόν τον κόσμο πραγματικά πολεμάμε, συνέχεια πολεμάμε γι’ αυτήν την θεία Εικόνα που είναι μέσα στην ψυχή μας.

Ποιός μας την κλέβει;

Όλοι οι εικονομάχοι.

Πρώτος εικονομάχος είναι η αμαρτία. Η αμαρτία δεν θέλει τον Θεό. Δεν θέλει τον Θεό ούτε μέσα στον άνθρωπο, ούτε μέσα στον κόσμο γύρω από τον άνθρωπο. Και διά της αμαρτίας κατεξοχήν εικονομάχος είναι ο Σατανάς και οι άγγελοί του, οι απαίσιοι δαίμονες. Εκείνοι είναι πού κλέβουν την ψυχή μας, που σωρεύουν αμαρτίες στην ψυχή μας και κατακαλύπτουν την θεία Εικόνα που είναι μέσα μας. Με το μαύρο κατράμι της αμαρτίας αλοίφουν την θεία Εικόνα που είναι μέσα στην ψυχή μας. Και ο άνθρωπος, όταν ζη αμετανόητος μέσα στήν αμαρτία, όταν δεν πολεμα κατά των αμαρτιών του, όταν μένει σέ αυτές, όταν δεν τις εξομολογήται, τι απομένει από την ψυχή του; Απομένει η θεία Εικόνα πασαλειμένη μέ τό μαύρο πύον της αμαρτίας, των παθών, του θανάτου. Φρικτό θέαμα, φοβερή ντροπή!

Τί σημαίνει λοιπόν νά είσαι Εικόνα του Θεού;

Σημαίνει, αδελφοί, το εξης:

Εμείς εχουμε νου, ἀλλά ο νους μας είναι εικόνα του νου του Θεου μέσα μας.

Εμείς έχουμε θέλησι, αλλά η θέλησις είναι εικόνα της θελήσεως του Θεου μέσα μας.

Εμείς έχουμε αίσθησι, έχουμε καρδιά, αλλά αυτά είναι εικόνα θείων αισθήσεων μέσα μας.

Εμείς ζούμε σε αυτόν τον κόσμο, αλλά αυτό είναι εικόνα της ζωής του Θεού.

Εμείς είμαστε ωσάν εικόνες του Θεού αθάνατες, αλλά αυτό είναι εικόνα της αθανασίας του Θεου.

Ο Θεός μας έπλασε θεοειδείς, για να ζούμε μέσα σε αυτόν τον κόσμο δι’ Αυτού, για να σκέπτεται πάντοτε Ο νους μας: πρόσεχε από Ποιόν είσαι, είσαι από τον Θεό, να κάνῃς καθαρές σκέψεις, σκέψεις θεϊκές.

Τότε το θέλημά μας είναι τέλειο και ὑγιές, όταν ευθυγραμμίζεται πρός τό θέλημα του Θεοῦ, πρός τό πρωτότυπό του. Η αισθησίς μας τότε είναι καθαρή, υγιής, θεϊκή, ὅταν ευθυγραμμίζεται προς την αίσθησι του Θεού.

Ας μας καθαρίσῃ Αυτός από κάθε ἁμαρτία, από κάθε πάθος, από κάθε θάνατο. Ας μας ελευθερώσῃ από κάθε διάβολο, για να μπορούμε να είμαστε πραγματικά ζώσες εικόνες του Θεού, για να μπορή ο άνθρωπος να είναι επί της γης ένα θειο μεγαλείο.

Αγαπητοί αδελφοί! Ποτέ μην ξεχνάμε ότι είμαστε μικροί Θεοί μέσα στην λάσπη! Μέσα στην λάσπη του σώματός μας εμείς έχουμε την ζωντανή Εικόνα του Θεού. Να προσέξουμε πώς ζούμε. Να προσέχουμε τί κάνουμε με την Εικόνα του Θεού που είναι μέσα μας. Ας προσέχουμε αδελφοί! Διότι η ζωή μας ξεκινά από την γη και καταλήγει στο πάμφωτο πρόσωπο του Θεού, για να δώσουμε ἐκεῖ απολογία τί κάναμε μέ τήν Εικόνα του Θεοῦ ὅσο ἤμασταν σέ αυτόν τόν κόσμο.

Δηλαδή ως Ορθόδοξοι χριστιανοί έχουμε και την ανάλογη ορθοπραξία μέσα σ’ αυτό τον κόσμο που ζούμε; Ξεχειλίζει η αγάπη μας ορθοπρακτικά για την ορθοδοξία, προκειμένου αυτή να μεταλαμπαδευτεί (και μια και μιλάμε σήμερα για εικόνες) και σε άλλες εικόνες του Θεού ανά τον κόσμο προκειμένου και αυτές η ψυχές των συνανθρώπων μας να αναστηλωθούν ορθόδοξα και να ζουν και να δοξάζουν τον ένα εν τριάδι Θεώ;

Αμείλικτα ερωτήματα. Που ευτυχώς απάντηση υπάρχει. Και δίνεται από αδελφούς μας κληρικούς και λαϊκούς, που χωρίς τυμπανοκρουσίες, αθόρυβα με πνεύμα ταπεινοφροσύνης αφιερώνουν τη ζωή τους για τη διάδοση του σωτηριώδους μηνύματος της Ορθοδοξίας σ όλα τα μήκη και πλάτη της Οικουμένης. Από την άγρια δύση της Αμερικής μέχρι την Κορέα, και από τους παγωμένους όγκους των Εσκιμώων της αρκτικής μέχρι τις άνυδρες ερήμους αλλά και στις τρομακτικές ζούγκλες της Αφρικής.

****Αυτός ο Φιλόθεος, ήταν φοιτητής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης του Οικουμενικού Πατριαρχείου και αποφοιτούσε το 1874. Ο Φιλόθεος Αθηναΐδης, καταγόμενος από την κωμόπολη Γραμμενίτσα Άρτας, ήταν καλός σπoυδαστής φιλoμαθής και εντρυφούσε πολύ στη μελέτη των αγίων Γραφών. Όταν τελείωσε τον κύκλο των σπουδών του, ο Διευθυντής της Σχολής τού πρότεινε να χειροτονηθεί ιερέας. Σύμφωνα με τον κανονισμό της Σχολής, για να πάρει το πτυχίο του ο οποιοσδήποτε απόφοιτος έπρεπε πρώτα να χειροτονηθεί ιερέας. Ξαφνικά από μέσα του αναπήδησε ένας πόθος για ιεραποστολική δράση και αρνείται να χειροτονηθεί. Ο διάλογος που έγινε μεταξύ αυτού και του τότε Διευθυντή της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης είναι αξιόλογος, αποκαλυπτικός και μεγάλου ενδιαφέροντος. Αποκαλύπτεται ένα γνήσιο Ορθόδοξο ιεραποστολικό φρόνημα. Η καρδιά του Φιλόθεου επυρπολείτο από πόθο προσφοράς και θυσίας, να πάθει και να υποφέρει για το Χριστό. Εφλέγετο από επιθυμία να κηρύξει το Χριστό στα έθνη και στους ειδωλολάτρες, ώστε κι αυτοί να γνωρίσουν τον Χριστό και να σωθούν, χωρίς να προσβλέπει σε αμοιβές και απολαβές. Ήθελε να γίνει Ιεραπόστολος. Πρέπει δε να ομολογήσουμε ότι αυτό το φρόνημα λείπει σήμερα από την Ορθόδοξη Ελλάδα.

Το φρόνημα του Φιλόθεου διδάσκει το δρόμο και το καθήκον της ιεραποστολής που πηγάζει από το Ευαγγέλιο του Χριστού. Είναι πέρα και πάνω από θέσεις και εκκλησιαστικά αξιώματα και απευθύνεται αδιάκριτα προς όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, άνδρες ή γυναίκες. Το ιεραποστολικό φρόνημα είναι χάρισμα Θεού, είναι δωρεά του Αγίου Πνεύματος, είναι δρόμος αγιασμού. Νομίζουμε ότι αυτό το γνήσιο, ευαγγελικό φρόνημα έχει εξασθενήσει σήμερα στην Ορθόδοξη Ελλάδα. Είναι λάθος να ταυτίζεται με τα εκκλησιαστικά αξιώματα και την ιερωσύνη. Είναι χαρίσματα που δίδει ο Θεός στους πιστούς και δεκτικούς χαρισμάτων για να τα προσφέρουνε στην Εκκλησία του Χριστού ως διακονήματα, όπως τονίζει και ο Απ. Παύλος (Α' Κορ. 12/ιβ, 28-31). Όλοι μπορούμε να γίνουμε Ιεραπόστολοι ή ακόμα και συνεργοί Ιεραποστόλων, αρκεί να το επιθυμήσουμε. Άλλωστε η αγία μας Ορθόδοξη Εκκλησία ανεκήρυξε ως ισαποστόλους και αγίους την Αγ. Φωτεινή τη Σαμαρείτιδα, την Αγ. Ελένη κ.ά. Αλλά και όλοι οι μεγάλοι άγιοι της Εκκλησίας μας, όπως ο Άγιος Δημήτριος, ο Άγιος Παντελεήμων, ο Άγιος Γεώργιος, η Αγία Παρασκευή κ.ά. ήταν Ιεραπόστολοι. Γι' αυτό ο Θεός τους ανέδειξε και τους στεφάνωσε με το στέφανο του μαρτυρίου. Τα μηνύματα που βγαίνουν από το παραπάνω άρθρο είναι πάμπολλα και προς πολλές κατευθύνσεις. Η Ορθόδοξη εξωτερική ιεραποστολή περιμένει Ιεραποστόλους από την Ελλάδα. Ο διάλογος έχει ως εξής:... Ο Φιλόθεος, όπως μάθαμε, προσκλήθηκε να χειροτονηθεί και μάλιστα του είπαν ότι είχε «προοπτικές» να γίνει αρχιερέας.

— Όλα καλά και άγια, είπε, αλλά η εντολή του Χριστού;

— Ποια εντολή; τον ρώτησε ο Διευθυντής της Σχολής. — Η εντολή «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη» (Ματθ. 28/κη, 19). Εφόσον υπάρχει έστω και ένας άπιστος πάνω στη γη που δε γνωρίζει το Χριστό και το ευαγγέλιο, η εντολή αυτή υποχρεώνει όλους τους πιστούς να εργάζονται για τον ευαγγελισμό τους. Γιατί οι άλλες Εκκλησίες εργάζονται ιεραποστολικά μέσα στους απίστους και τους αγρίους; Υπάρχουν εκατομμύρια άπιστοι και ειδωλολάτρες. Ποιος θα τους διδάξει; Ποιος θα τους φωτίσει; Ποιος θα εκπληρώσει την εντολή του Χριστού, αν δεν το κάνουμε εμείς οι Χριστιανοί; Αν όλοι γίνουμε αρχιερείς μένοντας στο ίδιο μέρος, πού είναι τότε το ευαγγελικό παράγγελμα και η αποστολική εργασία στους απίστους; Ο Παύλος περιγράφει όλες τις κακουχίες που πέρασε για το ευαγγέλιο του Χριστού (Β' Κορινθ. 11/ια, 23-28). Και όλα αυτά τα πέρασε για τη σωτηρία των αδελφών, για να τους οδηγήσει στη Χάρη του Θεού μέσω του Ευαγγελίου, για να εκπληρώσει την εντολή «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη!»

— Κι εμείς, απάντησε ο Διευθυντής, εκτελούμε αυτή την εντολή. Η Ορθόδοξη Ρωσική Εκκλησία εργάζεται μεταξύ των απίστων, αποστέλλει Ιεραποστόλους στην Ιαπωνία και την Κίνα που κηρύττουν το ευαγγέλιο και επιστρέφουν αθάνατες και λογικές ψυχές στον Ιησού Χριστό. Στο Πεκίνο υπάρχουν πάνω από 50.000 Ορθόδοξοι Χριστιανοί Κινέζοι. Έχουν ναούς, επισκόπους, ιερείς, διαβάζουν το Λόγο του Θεού στην κινέζικη γλώσσα.

— Αφού, λοιπόν, κ. Διευθυντά, η Ορθόδοξη Ρωσική Εκκλησία εργάζεται ιεραποστολικά κι έτσι εκπληρώνει την εντολή του Χριστού, γιατί να μην εργάζεται και η Ορθόδοξη Ελληνική Εκκλησία, αυτή που στο παρελθόν τόσο καλά εργάστηκε, διά των μεγάλων της φωστήρων, για την επιστροφή των Σλάβων, των Βουλγάρων και τόσων άλλων λαών;

— Με ποια μέσα; ρώτησε ο Διευθυντής.

— Υπήρξαν περιστάσεις που υπήρχαν πολλά μέσα και μπορούσαν να γίνουν πολλά καλά. Ίσως αντίξοες περιστάσεις δεν το επέτρεψαν, αλλά, Θεού θέλοντος, θα γίνει στο μέλλον. Γιατί οι Ρώσοι να εργάζονται και να τους επαινούμε κι εμείς να αναπαυόμαστε; Γιατί να μένουμε στάσιμοι; Γιατί να μην εργαζόμαστε προς δόξαν θεού για την επιστροφή των αδελφών μας από το σκοτάδι της αγνωσίας στο φως του Χριστού; Όχι, κύριε Διευθυντά! Εγώ δε θέλω να γίνω αρχιερέας! θέλω να κηρύξω το Χριστό μεταξύ των αγρίων και των απίστων. Ας γίνουν άλλοι αρχιερείς.

— Ναι, αλλά αν δε χειροτονηθείς, δε θα πάρεις το δίπλωμά σου!

— Οι Απόστολοι δεν πήραν θεολογικά διπλώματα για να κηρύξουν την αλήθεια. Αλλά με ειλικρινή πίστη στο θεό, με φλογερή αγάπη στο Χριστό και με ενθουσιώδη ζήλο για την εξάπλωση της αληθινής γνώσης του θεού με το κήρυγμα και το φωτισμό των ανθρώπων.

— Ώστε;

— Εγώ ούτε θα χειροτονηθώ, ούτε δίπλωμα θα πάρω, αφού αυτός είναι ο κανονισμός της Σχολής!

— Και γιατί δε χειροτονείσαι, να πάρεις το δίπλωμά σου, και μετά να ακολουθήσεις την κλίση της καρδιάς σου;

—      Διότι, για να αξιωθώ αυτού του αξιώματος, πρέπει πρώτα να δοκιμαστώ, να υποφέρω για τον Κύριο, να εργαστώ για τους αδελφούς μου, να κοπιάσω εργαζόμενος για το ευαγγέλιο και μετά να αναλάβω αυτό το μεγάλο φορτίο. Εάν είμαι ιερωμένος, θα κηρύττω αναγκαστικά, διότι θα είναι καθήκον μου και θα ανταμείβομαι υλικά για την εργασία μου αυτή αλλά τότε πού θα είναι το καύχημά μου ότι υπηρετώ δωρεάν τον Κύριο; Ναι μεν, ο Κύριος διέταξε «τοις το ευαγγέλιον καταγγέλουσιν εκ του ευαγγελίου ζεiν» (Α' Κορ. 9/θ,14), αλλά το δέχτηκε αυτό ο πλήρης χριστιανικής αυταπαρνήσεως Παύλος; Όχι βεβαίως (Α' Κορ. θ,14-27). Τι να του έλεγε ο Διευθυντής. Σχεδόν τον μάλωσε. Τον θεώρησε εκκεντρικό. Όταν έγιναν όλα αυτά γνωστά και διαδόθηκαν μεταξύ των συμμαθητών του, οι περισσότεροι ομοίως τον μάλωναν και τον θεωρούσαν παράφρονα. Εγώ, που γνώριζα το χαρακτήρα του ως συμπατριώτες που ήμασταν, τον θαύμασα και τον μακάρισα. Όταν βγήκε από το Διευθυντήριο ο Φιλόθεος ήταν γαλήνιος και το πρόσωπό του άστραφτε σαν από θεία δόξα. Έτρεξα στο δωμάτιο.

— Τελείωσαν όλα, μου είπε

— Χειροτονείσαι; τον ρώτησα.

— Όχι, αναχωρώ.

— Χωρίς το πτυχίο σου;

— Ναι. Χωρίς να γνωρίσω τον κόσμο, να δοκιμάσω τις δυνάμεις μου και να δω αν μπορώ να αναλάβω τόσο μεγάλο φορτίο, μπορώ να υποσχεθώ ενώπιον θεού και ανθρώπων όσα απαιτεί η ιερωσύνη; Είμαστε νέοι, άπειροι από τον κόσμο, γιατί να αναγκαζόμαστε σε αυτήν την ηλικία να αναλαμβάνουμε για όλη τη ζωή μας ένα βάρος, το οποίο δεν είμαστε σίγουροι ότι θα μπορέσουμε να αντέξουμε για πάντα; Και μου ανέφερε τότε διάφορους μαθητές που για να πάρουν το πτυχίο τους χειροτονήθηκαν και μετά...

Είχα, λοιπόν, δίκιο. Ας τον ονόμασε ο Διευθυντής εκκεντρικό. Ας τον θεώρησαν οι συμμαθητές του παράφρονα. Εγώ τον ονόμασα και πίστεψα ότι ήταν ευσυνείδητος και αληθινός Χριστιανός... Σε όλους μας γεννάται το ερώτημα: Τελικά, τι έγινε ο Φιλόθεος;

Ο Φιλόθεος Αθηναΐδης, ακολούθησε το δρόμο της καρδιάς του. Ενώ στην αρχή βρέθηκε σε αδιέξοδο, ο Θεός του τα έφερε κατά την καρδίαν του. Γνώρισε τον π. Νεκτάριο, ο οποίος αποσταλείς από το Πατριαρχείο θα πήγαινε στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Καλκούτας Ινδιών και δέχτηκε να τον ακολουθήσει, έχοντας πάντα τον πόθο να διδάξει το ευαγγέλιο σε ανθρώπους που δεν το είχαν ακούσει ποτέ ξανά. Η συνέχεια όμως είναι τόσο εντυπωσιακή και θαυμαστή, που μπορεί να χαρακτηριστεί ως και απίστευτη. Είναι όμως αλήθεια!

Στο δρόμο λοιπόν προς την Ινδία, ταξιδεύοντας με πλοίο, και ενώ έπλεαν στον Ινδικό Ωκεανό, τους έπιασε μεγάλη θαλασσοταραχή και το πλοίο ναυάγησε κοντά στα νησιά Τσάγος, νότια των Μαλδίβων νήσων. Από τους επιβάτες του πλοίου οι περισσότεροι κατάφεραν να σωθούν, καθώς κοντά υπήρχε μια συστάδα νησιών. Αλίμονο όμως! Στο νησί κατοικούσε μια φυλή ανθρωποφάγων. Έτσι οι καταταλαιπωρημένοι ναυαγοί, έπεσαν στα χέρια τους και έγιναν τροφή των αγρίων. Πραγματικά φρικιαστικό να βλέπει ο Φιλόθεος τον π. Νεκτάριο, δύο άλλους αλλόδοξους Ιεραποστόλους που είχαν γνωρίσει και τους υπόλοιπους συνταξιδιώτες του να καταβροχθίζονται ωμοί από τους ιθαγενείς. Πρόκειται για ανθρώπους που θυσιάστηκαν για το όνομα του Χριστού με τον πλέον βασανιστικό τρόπο. Τον Φιλόθεο όμως τον άφη­σαν για την άλλη ημέρα.

Όταν συνήλθε και είδε όλα τα γενόμενα, τον κατέλαβε τρόμος. Γρήγορα όμως ύψωσε το βλέμμα και την καρδιά του προς το Θεό. Και όντως, ο Θεός έδωσε και πάλι θαυμαστή λύση! Ενώ πλησίασαν για να τον φάνε, ξαφνικά σταμάτησαν, έσκυψαν κάτω και άρχισαν να φωνάζουν «ταμπού! ταμπού!» Τι είχε συμβεί; Μια μεγάλη ελιά στο πρόσωπο του που είχε, την είχαν εκλάβει ως ιερό σημάδι που επεδείκνυε τη θεϊκή του καταγωγή... Έπεσαν λοιπόν και τον προσκυνούσαν και του ζητούσαν να μην τους καταστρέψει. Αυτή η «τυχαία σύμπτωση» έγινε η αφορμή για όλη τη θαυμαστή συνέχεια.

Ο Φιλόθεος αντιμετωπίστηκε με φόβο ως θεϊκό πρόσωπο. Αυτός εκμεταλλεύτηκε αυτή τη συγκυρία και φρόντιζε συνεχώς να καλλιεργεί το φόβο και το δέος στους «υπηκόους» του, τους επιβλήθηκε και τους διοικούσε. Του έχτισαν ένα σπιτόδεντρο, απ' όπου με τη βοήθεια του «πρωθυπουργού» του (του πρώην αρχηγού τους) τους διοικούσε. Μετά από κάποιο διάστημα τους επιτέθηκαν οι ιθαγενείς ανθρωποφάγοι από το διπλανό νησί. Τότε, μπροστά στη δύσκολη αυτή περίσταση, χρησιμοποίησε ένα περίστροφο που είχε. Από τότε τον θεωρούσαν το θεό που είχε τον κεραυνό. Αυτό μεγάλωσε το φόβο και το δέος που του είχαν.

Ο Φιλόθεος με το φωτισμό του Θεού και με την προσευχή του άρχισε σιγά-σιγά το εκπολιτιστικό του έργο στους ανθρωποφάγους. Τους έβαλε να πλύνουν καλά όλη την περιοχή από τα αίματα, να θάψουν όσους νεκρούς είχαν απομείνει και απαγόρευσε για πάντα την ανθρωποφαγία. Τους έμαθε να ψήνουν το κρέας των ζώων και να μην τρώνε ποτέ ωμό –πράγμα που τους ικανοποίησε πολύ–, τους χώρισε σε ομάδες και τους ανέθεσε αρμοδιότητες. Έτσι, άλλοι κυνηγούσαν, άλλοι μάζευαν καρπούς, άλλοι μαγείρευαν, άλλοι έκαναν κατασκευαστικά και επισκευαστικά έργα κ.τ.λ. Όλοι εργάζονταν, όφειλαν να πλένονται και να φροντίζουν για την καθαριότητα. Με τον καιρό έμαθε τη γλώσσα τους και επινόησε αλφάβητο γι' αυτήν. Φρόντισε δε να διδάξει σε όλους γραφή, ανάγνωση και αριθμητική.

Εκτός όμως από τις καθαρά εκπολιτιστικές παρεμβάσεις του, επέβαλε και κάποιες συνήθειες ηθικής χριστιανικής ζωής, χωρίς όμως να διδάξει ποτέ για το Χριστό. Έτσι απαγόρευσε την πολυγαμία και κοινογαμία που είχαν. Έφτιαξαν οικογένειες που η κάθε μια έμενε στο δικό της καλυβάκι. Επίσης μετέφρασε στη γλώσσα τους την Καινή Διαθήκη –είχε μαζί του μία–, τους έβαλε να φτιάξουν αντίγραφα και τη μελετούσαν ο καθένας καθημερινά. Τους είχε μαγέψει τόσο το περιεχόμενο της, που όλοι μελετούσαν και απήγγειλαν στίχους της Κ. Διαθήκης απ' έξω. Όταν λοιπόν ήταν έτοιμοι άρχισε να τους εξηγεί τα της πίστεως μας, ξεκινώντας από το ότι ο ίδιος δεν είναι Θεός, αλλά απεσταλμένος του, μέχρι και το απολυτρωτικό έργο του Ιησού Χριστού. Έγιναν όλοι τους πιστοί και μάλιστα επεδείκνυαν πολύ ζήλο στη μελέτη της Αγίας Γραφής και στην κατήχηση που έκανε ο Φιλόθεος. Εν τω μεταξύ είχε ναυαγήσει κι άλλο πλοίο.

Ειδικά στο έργο του εκχριστιανισμού των ανθρωποφάγων απέκτησε βοηθούς δύο νέους ναυαγούς. Είχε γίνει πάλι άλλο ναυάγιο και οι δύσμοιροι είχαν πέσει στα χέρια γειτόνων ανθρωποφάγων. Ο Φιλόθεος και η φυλή του πολέμησαν και τους έσωσαν. Ήταν δύο Ευρωπαίοι ιεραπόστολοι, ένας αγγλικανός και ένας ρωμαιοκαθολικός. Αφού συνειδητοποίησαν πώς γλίτωσαν και τι έργο είχε επιτελέσει ως τότε ο Φιλόθεος, συμφώνησαν να τον βοηθήσουν αποδεχόμενοι μετά από συζήτηση να ακολουθήσουν στις βασικές του αρχές το Ορθόδοξο δόγμα, την κοινή της πρώτης χιλιετίας πίστη. Και οι δύο, με αγνό φρόνημα και καλή διάθεση βοήθησαν στη διδασκαλία του ευαγγελίου στους ιθαγενείς.

Με τη συμπλήρωση τριών ετών από το πρώτο ναυάγιο του Θεόφιλου, ναυάγησε πάλι ένα πλοίο από το οποίο κατάφεραν να σώσουν έναν ηλικιωμένο και έναν νεότερο. Τελικά αυτοί ήταν πατέρας και γιος, ο πατέρας Επίσκοπος και ο γιος διάκονος, που πήγαιναν ως απεσταλμένοι του Οικουμενικού Πατριαρχείου για ιεραποστολή στην Ινδία. Έτσι, χάριτι Θεού, μπορούσε να ολοκληρωθεί το ιεραποστολικό έργο. Ο Επίσκοπος δεν πίστευε σε αυτά που έβλεπε, ήταν όμως όλα πέρα για πέρα αληθινά. Προέβη σε λεπτομερή εξέταση όλων των ιθαγενών και, αφού διαπίστωσε ότι όλοι τους ήξεραν σε βάθος την Ορθόδοξη χριστιανική διδασκαλία, τους βάπτισε και τέλεσε τους γάμους τους. Μαζί βαπτίστηκαν και οι δύο ετερόδοξοι ιεραπόστολοι, που μέσω του παραδείγματος και της ορθής θεολογικής κατάρτισης του Θεόφιλου, ασπάστηκαν με ζήλο και θέρμη την Ορθόδοξη πίστη. Τελέστηκε η Θεία Λειτουργία και συμμετείχαν όλοι, για δε το Θεόφιλο, που είχε τρία χρόνια να μεταλάβει, ήταν ανεπανάληπτη στιγμή. Μεγάλη όμως ήταν και η χα­ρά για το «ποίμνιο» του, τους ιθαγενείς για τους οποίους υπήρξε πραγματικά πνευματικός πατέρας. Μάλιστα χειροτονήθηκε ιερέας ο πρώην αρχηγός των ιθαγενών, που είχε δείξει ανάλογη πρόοδο στη γνώση και στη ζωή του. Ο Επίσκοπος χειροτόνησε επίσης τον π. Φιλόθεο. Έτσι ιδρύθηκε ουσιαστικά εκεί η πρώτη Ορθόδοξη Εκκλησία στα νησιά Τσάγος, από τον Ιεραπόστολο Φιλόθεο Αθηναΐδη.

Σε λίγες ημέρες πέρασε από εκεί κοντά ένα πλοίο. Οι πέντε πλέον λευκοί αναχώρησαν με προορισμό την Αυστραλία, ενώ οι ιθαγενείς έμειναν πίσω, συνεχίζοντας τη χριστιανική ζωή τους, με το δικό τους ποιμένα και με στόχο να εκχριστιανίσουν και τους κατοίκους των γειτονικών νησιών. Ο Θεόφιλος φρόντισε να κρατήσει επαφή και αργότερα τους επισκέφτηκε ξανά, φροντίζοντας όσο μπορούσε για την πνευματική τους πρόοδο.

Από όλη την καταπληκτική ιστορία του Φιλόθεου Αθηναΐδη μας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση το ιεραποστολικό του φρόνημα, ο πόθος του να υποφέρει για το Χριστό και η εμπιστοσύνη του στο έλεος και στην πρόνοια του Θεού. Ο Θεός τον έστειλε μεταξύ των ανθρωποφάγων και βίωσε τις θαυμαστές επεμβάσεις Του. Ως εκ θαύματος σώθηκε και όλους τους έκανε Ορθόδοξους Χριστιανούς.

π. Κοσμάς Γρηγοριάτης:Γιά την Ιεραποστολή το δόσιμο να είναι, ολοκληρωτικό, δίχως κρατούμενα, με διάθεση αυτοθησίας και αυταπαρνήσεως και με σκοπό να αφήσουμε τα κόκκαλά μας μεταξύ των ιθαγενών

Όμως όλα αυτά να μη τα ακούμε και τα βλέπουμε ως παθητικοί θεατές του κινηματογράφου. Σε κάθε μέλος της Εκκλησίας ανατίθεται η αποστολή της ορθόδοξης μαρτυρίας. Οι Ορθόδοξοι χριστιανοί πρέπει να συνειδητοποιούν σαφώς ότι η πίστη την οποία διατηρούν και ομολογούν έχει οικουμενικό και καθολικό χαρακτήρα. Η Εκκλησία δεν καλείται μόνο να διδάσκει τα δικά της τέκνα αλλά και να μαρτυρεί την αλήθεια σε όσους την εγκατέλειψαν. «Πώς ουν επικαλέσονται εις ον ουκ επίστευσαν; πώς δε πιστεύσουσιν ου ουκ ήκουσαν; πώς δε ακούσουσι χωρὶς κηρύσσοντος;» (Ρωμ. 10, 14).

Το χρέος των Ορθοδόξων χριστιανών είναι να μαρτυρούν εκείνη την αλήθεια, τη διαφύλαξη της οποίας ανέλαβε για πάντα η Εκκλησία, διότι, σύμφωνα με τον Απόστολο Παύλο «Θεού γάρ εσμεν συνεργοί» (Α Κορ. 3,9).

Εύχομαι ο Αγαθός Κύριος να χαρίσῃ στην καρδιά του καθενός μας όλα τα ουράνια δώρα, όλες τις ευαγγελικές αρετές: την πίστι και την αγάπη και την ελπίδα και την προσευχή και την νηστεία και την ὑπομονή και την πραότητα και την ταπείνωσι, ώστε να μπορέσουμε να αντέξουμε όλο αυτόν τό φοβερό επίγειο αγώνα, να διαφυλάξουμε στην ψυχή μας την θεία μορφή και να μετατεθούμε από τον κόσμο αυτό προς τον Αναστάντα Κύριο σε ἐκείνο τον κόσμο.

Αλλά μέχρι τότε η αγία νηστεία ας μας οδηγή προς το Άγιον Πάσχα, την Αγία Ανάστασι του Χριστού, για να προσκυνήσουμε, όσο είμαστε ακόμη με το σώμα μας, Αυτόν, τον Αναστάντα Κύριο, τον Νικητή της ἁμαρτίας, του θανάτου και του διαβόλου, Αυτόν που εξασφάλισε την Αιώνιο Ζωή για το σώμα μας και για την ψυχή μας.

Σε Αυτόν, μόνο σε Αυτόν, αποκλειστικά σε Αυτόν, ανήκει αιώνια δόξα και τιμή, τώρα και πάντοτε στους ατέλειωτους αιώνες τῶν αἰώνων. Αμήν.