Κυριακή πρό τῶν Φώτων Λόγος εἰς τόν Ἀπόστολον «Χρή γάρ ἡμᾶς ἀϋπνεῖν» (Ἅγ.Κύριλλος Ἀλεξανδρείας) «Νῆφε ἐν πᾶσι » (Β´Τιμ δ´5) ˜˜˜˜˜˜˜˜ «Νῆφε ἐν πᾶσι» Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος βρίσκεται φυλακισμένος στή Ρώμη. Ἡ ἐπίγεια πορεία του πλησιάζει στό τέρμα της. Τό ἔργο του θά τό συνεχίσει ὁ ἀγαπημένος μαθητής καί συνεργός του Τιμόθεος, τόν ὁποῖο ἤδη εἶχε καταστήσει ἐπίσκοπο Ἐφέσου. Ὡς ἐπίσκοπος ὁ Τιμόθεος γιά νά ἐπιτύχει στήν ἀποστολή του ἔπρεπε, ἐκτός τῶν ἄλλων, νά διαθέτει ἄγρυπνη προσοχή σέ ὅλα ὅσα θά παρουσιάζε τό ποιμαντικό ἔργο του. Αὐτή εἶναι ἡ σημασία τῆς παραγγελίας: «νῆφε ἐν πᾶσι». Ἡ νήψη ὅμως, ἀδελφοί μου, εἶναι ἀρετή τήν ὁποία ἔχει ἀνάγκη κάθε χριστιανός ἀγωνιστής. Κάθε πιστός πού θέλει νά εὐαρεστήσει στόν Θεό καί νά ἐπιτύχει τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς του. Καθώς βρισκόμαστε στό ξεκίνημα τοῦ νέου ἔτους ἀξίζει νά μᾶς ἀπασχολήσει τό θέμα. Ἄς δοῦμε λοιπόν τί εἶναι νήψη, σέ τί τήν χρειαζόμαστε καί πῶς θά τήν ἀποκτήσουμε.
**** «Νῆφε ἐν πᾶσι» Ἡ συμπεριφορά τοῦ ἀνθρώπου τῆς ἐποχῆς μας διακρίνεται συχνά ἀπό νωθρότητα καί ἀδιαφορία. Ἡ συνείδησή του παύει νά ἀγρυπνεῖ καί ἡ ψυχή του πέφτει σέ πνευματικό λήθαργο.Γι᾽αὐτό καί ἀπουσιάζει παντελῶς ἀπό τή ζωή του κάθε ἠθική ἀντίσταση στό κακό πού πλημμυρίζει τόν κόσμο. Αὐτή ἡ νωθρότητα καί ἀκηδία δυστυχῶς καταλαμβάνει συχνά κι ἐμᾶς τούς χριστιανούς. Κι ἐμεῖς παρασυρόμαστε ἀπό τό πνεῦμα τοῦ κόσμου καί τό βλέμμα μας παύει νά ἀτενίζει τό Θεανδρικό πρόσωπο τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἐνδίδουμε στίς προκλήσεις αὐτοῦ τοῦ κόσμου καί ξεχνοῦμε τίς εὐθύνες μας. Ἀδιαφοροῦμε γιά τήν κλήση πού μᾶς ἀπευθύνει ὁ Κύριος νά ζήσουμε κατά τό θέλημά του. Ἀντιλαμβανόμαστε λοιπόν ὅτι γιά νά ξεπεράσουμε αὐτό τόν κίνδυνο τῆς αὐτοκαταστροφῆς χρειαζόμαστε συντονισμένο καί ἐντατικό πνευματικό ἀγώνα. Γι᾽αὐτό καί ὁ Ἀπόστολος μᾶς παραγγέλλει νά «νήφωμεν». Τό ρῆμα «νήφω» ἀπό τό ὁποῖο παράγεται ἡ λέξη «νῆψις» σημαίνει: ἀγρυπνῶ, φρουρῶ, παρακολουθῶ μέ προσοχή. Νήψη λοιπόν σημαίνει ἐγρήγορση, ἐπαγρύπνηση, ἐσωτερική διαύγεια. Σύμφωνα μέ τόν Ἁγιορείτη Γέροντα Αἰμιλιανό ἡ νήψη πρέπει «νά κατανοηθεῖ γενικότερα ὡς ἔλεγχος τῆς καρδιᾶς καί τοῦ νοῦ, ὡς ἔλεγχος τοῦ ἑαυτοῦ μου». Ἔλεγχος ὁ ὁποῖος «γεννᾶ τήν κοινωνία μέ τόν Χριστό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα». Ἡ ἀρετή τῆς νήψεως κατά τούς ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἡ πιό μεγάλη ἀπό τίς ἀρετές. Εἶναι τό «μυστικό τῆς πνευματικῆς ζωῆς». Δέν μπορεῖ ὁ χριστιανός νά ἔχει πνευματική ζωή, οὔτε πνευματική δραστηριότητα, ἄν δέν ἔχει κερδίσει τόν ἀγώνα τῆς νήψης. Ἡ νήψη μοιάζει μέ τήν ἀξίνα πού καταρρίπτει ὅλα τά μεγάλα δένδρα, χτυπώντας τή ρίζα τους. Καί ὅταν χτυπηθεῖ βέβαια ἡ ρίζα ἑνός δένδρου, τό δένδρο δέν ξαναφυτρώνει. Ἡ νήψη κατά τόν Ὅσιο Ἡσύχιο τόν Πρεσβύτερο, «εἶναι μιά πνευματική μέθοδος, ἡ ὁποία μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ ἀπαλλάσσει τόν ἄνθρωπο τελείως ἀπό ἐμπαθῆ νοήματα καί λόγους καί πονηρά ἔργα..... Ἡ νήψη «χρονίζουσα ἐν τῷ ἀνθρώπῳ»· ὅταν ὑπάρχει συνεχῶς στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ γίνεται ὁδηγός «ὀρθοῦ καί θεαρέστου βίου». Τοῦ γίνεται «δρόμος πού ὁδηγεῖ σέ κάθε ἀρετή καί στήν τήρηση κάθε ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ». **** Ἡ νήψη λοιπόν μᾶς εἶναι ἀπολύτως ἀπαραίτητη προκειμένου νά ἐπιτύχουμε τῆς ψυχῆς μας. Νά καθαρισθοῦμε ἀπό τόν ρύπο τῆς ἁμαρτίας. Νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τίς ἐμπαθεῖς ἐπιθυμίες. Νά διαφυλάξουμε τόν νοῦ ἀπρόσβλητο ἀπό τούς ἀκάθαρτους λογισμούς. Ἡ καθαρότητα τῆς καρδίας, τό ἀτίμητο αὐτό διαμάντι, γιά τό ὁποῖο κάμνει λόγο ὁ Κύριος στήν ἐπί τοῦ Ὄρους ὁμιλία, εἶναι ἡ πιό ταλαιπωρημένη ἀρετή τῆς ἐποχῆς μας. Γιά νά τήν ἐπιτύχει ὁ πιστός εἶναι ἀνάγκη νά διαθέτει κατά τόν Ὅσιο Ἐφραίμ «ἐγκράτεια ὀφθαλμῶν, γαστρός τε καί γλώσσης». Δυστυχῶς τόν πιό προδοτικό ρόλο στή ζωή μας τόν παίζουν τά μάτια μας. Ἀπρόσεκτα μάτια ἔγιναν καί γίνονται αἰτία τῶν περισσότερων καί τῶν πιό μεγάλων πτώσεων. Ἀρκεῖ νά ἀναλογισθεῖ κανείς χωρίς προκαταλήψεις τίς ὀλέθριες ἠθικές ἐπιπτώσεις τῆς τηλεόρασης καί τοῦ διαδικτύου στή ζωή τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου. Ἐγρήγορση μᾶς χρειάζεται γενικότερα στόν ἀγώνα ἐκρίζωσης ὅλων τῶν παθῶν πού προσβάλλουν τήν ψυχή μας. Εἴτε καταλαλιά καί κατάκριση εἶναι αὐτή, εἴτε θυμός καί ὀργή, εἴτε ὑπερηφάνεια, εἴτε πεῖσμα καί ἐκδικητικότητα, εἴτε γαστριμαργία καί λαιμαργία, εἴτε ὁποιοδήποτε ἄλλο πάθος. Ἄγρυπνη προσοχή μᾶς χρειάζεται προκειμένου νά ἀντιμετωπίσουμε νικηφόρα τούς πειρασμούς καί τίς καλοστημένες παγίδες τοῦ ἐχθροῦ διαβόλου. «Ὁ ἀντίπαλος καί κατήγορός μας διάβολος, λέγει ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, σάν λιοντάρι πού βρυχᾶται περπατᾶ μέ μανία καί ζητᾶ ποιόν νά ἀπομακρύνει ἀπό τήν πίστη, γιά νά τόν κατάβροχθήσει»(Α´Πέτρ. ε´8). Ἔχουμε, ἀδελφοί μου, ἐχθρό ὁ ὁποῖος μοναδική χαρά του ἔχει τήν κατάστροφή μας, τήν ἀπομάκρυνσή μας ἀπό τόν Ἅγιο Θεό καί τόν Νόμο του. Στοιχειώδης λοιπόν φρόνηση ἀπαιτεῖ νά εἴμαστε ἄγρυπνοι καί προσεκτικοί, γιά νά διατηρήσουμε ἄτρωτο τόν ἑαυτό μας ἀπό τίς ἐπιβουλές τοῦ ἐχθροῦ. Γιά νά ξεπεράσουμε τούς κινδύνους πού ἀπειλοῦν νά μᾶς παρασύρουν στήν ἁμαρτία. Ἀλλά καί κινδύνους πού ἀπειλοῦν νά νοθεύσουν τήν πίστη μας στόν ἀληθινό Θεό. Τό ἀτίμητο θησαυρό μας ὁ ὁποῖος κινδυνεύει ἀπό τίς διάφορες αἱρέσεις κυρίως ὅμως ἀπό τήν καταστροφική λαίλαπα τοῦ πανθρησκειακοῦ συγκρητισμοῦ τῶν ἡμερῶν μας. Συγκρητισμοῦ ὁ ὁποῖος τοποθετεῖ τήν ἐξ ἀποκαλύψεως Ὀρθόδοξη πίστη τοῦ Χριστοῦ στό ἴδιο ἐπίπεδο μέ τά ἀνθρώπινα κατασκευάσματα τῶν διαφόρων θρησκειῶν. Νήψη μᾶς ζητεῖ ὀ ἴδιος ὁ Κύριος καί διότι ἡ ὥρα τῆς ἐξόδου μας ἀπό τήν ζωή αὐτή εἶναι ἐντελῶς ἄδηλη. Στήν Ἀποκάλυψη μᾶς λέγει ὅτι ἔρχεται «ὡς κλέπτης ἐν νυκτί». Ἔρχεται ξαφνικά σάν κλέφτης. Γι᾽αὐτό, συνεχίζει εἶναι «μακάριος ἐκεῖνος πού μένει ξάγρυπνος καί μέ προσοχή καί νήψη ψυχῆς φυλάει τά πνευματικά του ἐνδύματα καί τή φωτεινή στολή τῆς ψυχῆς του» (Ἀποκ. ιστ´15). **** Ὁ Ὅσιος Ἐφραίμ ὁ Σύρος μᾶς καθοδηγεῖ μέ τή διδασκαλία του στό θέμα τῆς ἀπόκτησης τῆς μεγάλης ἀρετῆς. Μᾶς λέγει ὅτι ἡ νήψη ἐπιτυγχάνεται μέ τήν «φυλακή τοῦ νοός», τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, τήν ἀδιάλειπτη προσευχή, τήν μνήμη τοῦ θανάτου, τόν θεῖο ἔρωτα καί τόν ἐπίμονο καί ἐπίπονο προσωπικό μας ἀγώνα. Ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ κατά τόν ἅγιό μας εἶναι «φυλακτήριον τῆς ψυχῆς», «κυβερνήτης τῆς ψυχῆς» καί «παιδευτήριον τῆς ψυχῆς». Ἐκεῖνος ὁ χριστιανός πού εὐλαβεῖται ὁλόθερμα καί ἀγαπᾶ τόν Θεό, δέν μπορεῖ νά παραμένει ἀδιάφορος στό μεγάλο θέμα τῆς σωτηρίας. Βρίσκεται πάντοτε σέ κατάσταση ἐγρήγορσης. Ἀπόκτησε τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, μᾶς συνιστᾶ ὁ Ἅγιος, καί τότε θά σέ φοβηθοῦν οἱ δαίμονες. Ὁ φόβος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐνδεικτικός τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στήν ψυχή τοῦ πιστοῦ. Ἀλλ᾽ ὅπου εἶναι παρών ὁ Θεός ἀπό ἐκεῖ ἀπουσιάζει ὁ διάβολος καί κάθε κακό. Ἄλλος τρόπος καί μέ τόν ὁποῖο μποροῦμε νά ἐπιτύχουμε τήν ἄγρυπνη ἐγρήγορση τῆς ψυχῆς μας εἶναι ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή. Ἐκεῖνος πού προσεύχεται «νηφόντως, λέγει ὁ ὅσιος Ἐφραίμ, καίει τούς δαίμονας». Ἡ θερμή καί ἀδιάλειπτη προσευχή διώχνει μακριά τούς πονηρούς δαίμονες πού ἐπιβουλεύονται τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Τέλος ἡ μνήμη τοῦ θανάτου ἡ ὁποία στήν οὐσία της εἶναι κατάφαση τῆς πίστης καί τῆς ἐλπίδας. Εἶναι κάθαρση τῶν λογισμῶν καί ὑπαρξιακή αὐτοσυνειδησία. Εἶναι μετάθεση τῆς καρδιᾶς ἀπό τά γήϊνα στά οὐράνια καί αἰώνια, προσφέρει μεγάλη βοήθεια στόν πιστό πού ἀγωνίζεται νά εὐαρεστήσει στόν Θεό. Αὐτή κατασιγάζει τά πάθη καί κρατεῖ ἄγρυπνη καί ἀγωνιστική τήν ψυχή μας. Μή μᾶς φοβίζει λοιπόν ὁ θάνατος. Οὔτε νά ἀπωθοῦμε τήν μνήμη του. Οὔτε νά χτυπᾶμε ξύλο, ὅταν γίνεται λόγος γι᾽ αὐτόν. Ἀντίθετα κάθε στιγμή καί ὥρα τῆς ζωῆς μας νά σκεπτόμαστε ὅτι φεύγουμε ἀπό τόν κόσμο αὐτό καί δέν πρέπει νά παρασταθοῦμε γυμνοί ἀπό ἔργα ἀγάπης καί πράξεις ἀρετῆς ἐνώπιον τοῦ φοβεροῦ βήματος τοῦ Κριτοῦ. ***** «Νῆφε ἐν πᾶσι» Καθεδρικός Ἱ. Ναός Ἀγίου Ἰωάννου, Ἀρχιεπισκοπῆς 05.01.2014 Ἀδελφοί μου! Ὁ Ἅγιος Θεός μᾶς ἔπλασε κατ᾽ εἰκόνα καί ὁμοίωση ἰδική του. Μᾶς ἐχάρισε θαυμάσια καί μοναδικά προσόντα καί χαρίσματα. Μᾶς ἔδωκε ψυχή ἀθάνατη, τῆς ὁποίας ἡ ἀξία ξεπερνᾶ ὅλα τά ἀγαθά τοῦ κόσμου αὐτοῦ. Μᾶς ἔταξε προορισμό μεγάλο, ὑψηλό καί αἰώνιο. Θά εἴμαστε ἀναπολόγητοι ἐνώπιόν του, ἐάν δέν προσέξουμε καί δέν φυλάξουμε αὐτό τόν ἀτίμητο θησαυρό μας. Λοιπόν προσοχή καί ἐπαγρύπνηση. Νήψη καί ἐγρήγορση. Καί συγχρόνως ἀδιάλειπτη καί θερμότατη προσευχή. Καί δέν μπορεῖ τότε, παρά Ἐκεῖνος πού εἶναι Δυνατός νά μᾶς προστατεύει καί νά μᾶς ἐνδυναμώνει ὥστε νά μένουμε ἀσφαλεῖς καί νά ἀπολαύσουμε τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς μας. Γρηγόριος Μουσουρούλης Κήρυγμα εις τον Καθεδρικό Ἱ. Ναό Ἀγίου Ἰωάννου, Ἀρχιεπισκοπῆς Κύπρου 05.01.2014 | 
